Chăm sóc bệnh nhân COPD tại nhà: Những điều cần ghi nhớ

   Bệnh nhân bị mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD thì việc sử dụng thuốc tây chỉ là một phần, còn quan trọng là chế độ ăn uống và sinh hoạt của người bệnh rất quan trọng. Vì vậy người nhà bệnh nhân cũng cần phải nắm vững những điều sau để chăm sóc bệnh nhân chu đáo nhất tránh xảy ra những tình huống đáng tiếc mà ảnh hưởng tới tính mạng.

Chăm sóc bệnh nhân bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD tại nhà cần chú ý điều gì?

Triệu chứng của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD

   Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) là bệnh hô hấp gây khó thở vì đường thở bị hẹp lại so với bình thường. Phổi tắc nghẽn mãn tính có thể gây ra tình trạng suy giảm hô hấp, hạn chế khả năng hoạt động hàng ngày, làm giảm chất lượng cuộc sống.

Bạn cần nắm rõ được những triệu chứng của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính để có thể chăm sóc được người nhà tốt nhất, những triệu chứng đó là:

• Tình trạng ho mãn tính, kéo dài
• Ho kéo dài, ho có đờm, đờm có màu trắng, màu vàng xám, màu xanh lá cây thậm chí đôi khi có thể thấy đờm kèm máu
• Bị nhiễm trùng đường hô hấp và tái đi tái lại tình trạng cúm, cảm lạnh
• Khó thở, thở gấp sức, thở gấp
• Ngực có cảm giác thắt chặt, đau
• Thở khò khè, mệt mỏi kéo dài
• Sốt nhẹ và có cảm giác ớn lạnh

   Đây là những triệu chứng ban đầu sẽ bắt gặp ở cả trẻ em và người lớn khi mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Những dấu hiệu này thường bị người bệnh chủ quan và không có định hướng khám và điều trị dứt điểm. Người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cần điều trị tại bệnh viện ngay khi thấy có các triệu chứng nặng như:

• Khó thở đến nỗi không thể nói chuyện
• Móng tay, chân hoặc môi người bệnh chuyển màu xanh, màu xám- điều này chứng tỏ nồng độ oxy trong máu thấp
• Có tình trạng rơi vào trạng thái lơ mơ
• Nhịp tim nhanh, rất nhanh
• Các triệu chứng ở giai đoạn đầu kể trên ngày càng nặng, mặc dù đã được điều trị trước đó.

Nguyên nhân của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD

   Người nhà người bệnh cũng cần phải nắm được nguyên nhân bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là gì, tác nhân nào gây bệnh để tránh hạn chế người bệnh tiếp xúc lại, hạn chế bệnh tái phát.

Những tác nhân gây bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD là:

• Hút thuốc, hít phải khói thuốc lâu dài gây nguy cơ cao 80-90% mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính
• Khói hóa chất: Khói SO2, NO, CO…
• Bụi bặm: Các loại bụi mịn, bụi siêu mịn, bụi đường
• Ô nhiễm môi trường ngoài trời: khí thải từ các nhà máy, khói từ các đám cháy rừng, thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật, khí thải từ các loại xe cơ giới, khí đốt…
• Ô nhiễm môi trường không khí trong nhà như hít phải khí đốt nhiên liệu
• Bụi nghề nghiệp, hóa chất: , bụi nghề nghiệp như bụi bông, bụi aminang, bụi nhôm…

   Các chất này khi tấn công đường hô hấp sẽ làm phổi bị nhiễm độctừ đó gây suy yếu khả năng phòng vệ của phổi trong việc chống lại nhiễm trùng, khiến tình trạng viêm nhiễm diễn ra nặng nề dẫn tới đường dẫn khí hẹp, gây sưng phồng ống khí và phá hủy túi khí. Tất cả các yếu tố này sẽ góp phần gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD.

Những điều cần biết trong chăm sóc bệnh nhân phổi tắc nghẽn mãn tính COPD tại nhà

Để chăm sóc người bệnh bị phổi tắc nghẽn mãn tính, người nhà cần chú ý những vấn đề sau:

Đảm bảo ngủ đủ giấc: tránh gây tiếng ồn

   Người bệnh COPD sẽ không tránh khỏi các cơn khó thở và ho dai dẳng kèm khạc đờm và gây nên tình trạng mệt mỏi quả mức. Họ thường xuyên bị mất ngủ về đêm và sáng sớm nên tình trạng bệnh ngày càng nặng. Trong khi đó, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra, việc ngủ đủ giấc không chỉ cải thiện được tình trạng mệt mỏi mà còn làm tăng sức đề kháng, tăng khả năng miễn dịch, tăng cường chống chọi với bệnh tật.

Ngủ ngon giúp cải thiện tình trạng bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD

   Chính vì thế, khi trong nhà có người mắc bệnh phổi mạn tính, những người xung quanh nên tạo một không gian thoải mái để người bệnh có giấc ngủ thoải mái hơn. Để chăm sóc bệnh nhân viêm phổi tắc nghẽn mãn tính tại nhà, ta nên tránh gây tiếng ồn, tránh bật đèn sáng và bày trí phòng ngủ thoáng mát. Như vậy, người bệnh sẽ dễ đi vào giấc ngủ và không bị tỉnh giấc.

Hỗ trợ cai thuốc lá

   Từ bỏ thói quen hút thuốc lá là ưu tiên số một đối với người bệnh COPD, đó cũng là một trong những cách tốt nhất làm chậm tiến triển của bệnh. Một số lời khuyên giúp bệnh nhân COPD từ bỏ thuốc lá bạn có thể tham khảo:

   Loại bỏ bất cứ thứ gì gợi nhớ đến thuốc lá khỏi tầm nhìn của người bệnh, chẳng hạn như bao thuốc, gạt tàn, bật lửa…

   Phân tán tư tưởng của người bệnh bằng các hoạt động thay thế lành mạnh khác khi họ đang có ý định hút thuốc lại. Bạn có thể thử chơi một trò chơi, mát xa cho họ hay cùng đi bộ đến công viên.

   Bạn nên có những món ăn nhẹ tốt cho sức khỏe để kiềm chế những cơn thèm thuốc bất ngờ của bệnh nhân.

Mua cho người nhà những sản phẩm hỗ trợ cai thuốc lá hiệu quả như Boni-Smok

Đảm bảo môi trường: sạch sẽ, không khói bụi thuốc lá…

   Các tác nhân gây dị ứng từ môi trường chính là thủ phạm gây ra các cơn ho, khó thở cấp. Để chăm sóc bệnh nhân viêm phổi tắc nghẽn mãn tính tại nhà, bạn nên tạo không khí sạch sẽ, hạn chế tối đa các yếu tố gây bệnh như: bụi bẩn, khói thuốc, lông thú nuôi,… Bạn nên thường xuyên dọn dẹp nhà cửa, dùng máy hút bụi làm sạch mọi ngóc ngách trong nhà và nên thực hiện khi người bệnh vắng mặt.

Tạo động lực tập thể dục

   Những người bị COPD sẽ cảm thấy cơ thể tốt hơn, khỏe mạnh hơn khi thường xuyên tập thể dục. Tuy nhiên, các triệu chứng của bệnh COPD gây khó khăn cho việc tập luyện, do đó bạn hãy khuyến khích bệnh nhân tập thể dục từ 3–5 phút mỗi lần và thực hiện nhiều lần trong ngày, sau đó kéo dài thời gian tập ra. Tốt nhất, bạn nên tập cùng bệnh nhân để khích lệ họ. Lưu ý rằng bạn nên hạn chế trò chuyện trong khi tập, điều đó có thể khiến người bệnh cảm thấy khó thở hơn.

Chuẩn bị những bữa ăn lành mạnh

   Để chăm sóc bệnh nhân viêm phổi tắc nghẽn mãn tính tại nhà thật tốt, ngoài việc sử dụng các phương pháp dự phòng các cơn hen thì điều đáng quan tâm tiếp theo chính là chế độ ăn uống của người bệnh. Một số thực phẩm dễ gây dị ứng sẽ gây ra các cơn ho khan, thậm chí là khó thở đối với người bệnh nặng.

Hạn chế ăn muối, hạn chế các cơn ho, khó thở của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính copd

   Một số thực phẩm bệnh nhân COPD nên hạn chế như: các loạt thịt, tôm, cua, cá tanh,  các loại rau có tính lạnh, các chất gây cay và đặc biệt là nên hạn chế ăn muối, các đồ ăn mặn. Bên cạnh đó, một số thực phẩm chứa nhiều vitamin, protein và chất xơ lại rất tốt cho sức khỏe nên bổ sung vào khẩu phần ăn hàng ngày như: các loại thịt đỏ, thịt trắng, đậu đỗ, pho mát, sữa chua, rau củ có màu sắc tươi sáng,…

Hạn chế năng lượng hoạt động

   COPD thật sự tiêu tốn nhiều năng lượng của người bệnh, họ chỉ còn sức để thở và ăn uống. Vì vậy, hạn chế các hoạt động mất năng lượng là một phần quan trọng khi chăm sóc bệnh nhân viêm phổi tắc nghẽn mạn tính, ví dụ như:

   Sắp xếp các vật dụng thường được sử dụng nhiều nhất ở cùng một nơi

Hạ thấp các kệ mà người bệnh khó với tới được hoặc đặt các đồ vật hay dùng ở kệ dưới cùng

Đặt một chiếc ghế trong phòng tắm

Sử dụng quạt hoặc điều hòa

   Một số người bị COPD cảm thấy dễ thở hơn khi quạt hay điều hòa thổi trực tiếp vào mặt. Nếu vậy, bạn hãy lắp đặt điều hòa ở nhiệt độ thoải mái, mát mẻ trong nhà.

Cung cấp thông tin về bệnh

   COPD là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới nhưng lại ít người hiểu biết về căn bệnh này. Vì thế, bạn cần giúp mọi người tăng cường nhận thức về COPD bằng cách cung cấp thông tin về nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa bệnh. Từ đó, bạn sẽ giúp người thân hiểu rõ hơn những triệu chứng COPD họ đang trải qua. Một số cách bạn có thể làm như:

Truy cập vào các website cung cấp thông tin giáo dục sức khỏe cho bệnh nhân COPD

In hướng dẫn chẩn đoán và điều trị COPD từ Bộ Y tế và cung cấp cho bất kỳ ai có nguy cơ mắc bệnh.