.jpg)
Cholesterol cao là tình trạng nồng độ cholesterol trong cơ thể cao hơn mức bình thường và đang là mối lo ngại của gần 40% người trưởng thành ở Hoa Kỳ không được điều trị. Cholesterol đóng một vai trò quan trọng trong việc cấu tạo nên các tế bào khỏe mạnh nhưng cholesterol cao có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
Mặc dù tình trạng cholesterol cao thường được điều trị phổ biến nhất bằng statin nhưng thuốc cũng đi kèm với một số tác dụng phụ nguy hiểm.
Mới đây, cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) vừa chấp thuận loại thuốc mới làm hạ cholesterol máu không thuộc nhóm statin.
Mỡ máu là gì? Cholesterol là gì?
Mỡ máu là tên gọi thông thường của lipid máu, bao gồm nhiều thành phần khác nhau, trong đó thành phần quan trọng nhất là cholesterol.
Nhiều người vẫn nghĩ cholesterol là thành phần xấu trong cơ thể, là nguyên nhân gây ra nhiều loại bệnh. Thực tế, cholesterol rất quan trọng với cơ thể, góp mặt trong nhiều bộ phận như cấu trúc màng tế bào, tiền chất tạo vitamin D và một số hormon, giúp chúng ta phát triển và hoạt động khỏe mạnh. Chúng chỉ trở nên có hại khi có sự rối loạn giữa các loại cholesterol, mà bệnh lý điển hình gây ra là xơ vữa động mạch.
Vì là chất mỡ không hòa tan trong nước, cholesterol và các chất mỡ như triglyceride phải kết hợp với chất dễ tan trong nước là lipoprotein để dễ di chuyển trong máu. Vì vậy, khi xét nghiệm lượng mỡ máu ngoài tổng số Cholesterol, người ta còn phân tích cholesterol theo các loại Lipoprotein , trong đó có 2 loại quan trọng đó là LDL –c (lipoprotein tỉ trọng thấp ) “ mỡ xấu” và HDL-c ( Lipoprotein tỉ trọng cao) “mỡ tốt.” Mỡ máu tăng cao khi loại xấu tăng và loại tốt giảm, gây ra nhiều loại bệnh tim mạch nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch não...
Một thành phần quan trọng khác của mỡ máu đó là triglycerid , còn được gọi là chất béo trung tính , đóng vai trò quan trọng như là nguồn cung cấp năng lượng và chuyên chở các chất béo trong quá trình trao đổi chất. Nhưng nếu chỉ số tăng cao sẽ gây xơ vữa mạch. Tăng triglycerid thường gặp ở người bị béo phì, lười vận động, đái tháo đường, uống nhiều rượu bia và hút nhiều thuốc lá.
Những người bị tăng chỉ số này thường kéo theo tăng cholesterol toàn phần , tăng cholesterol có hại LDL và giảm cholesterol có lợi HDL.
Nguyên nhân cholesterol cao
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng cholesterol cao, trong đó thường gặp nhất là những nguyên nhân sau đây:
-
Do di truyền (tăng cholesterol máu thuần túy hoặc tăng cholesterol máu gia đình).
-
Thói quen sống thiếu khoa học: Ăn uống kém lành mạnh, lười vận động.
-
Tuổi tác và giới tính: Tuổi càng cao, nguy cơ bị cholesterol càng lớn. Bên cạnh đó, nam giới dễ bị cholesterol cao hơn nữ giới.
-
Do ảnh hưởng từ một số bệnh lý như bệnh tiểu đường, cao huyết áp, bệnh thận, suy giáp, thừa cân béo phì…
Cholesterol máu cao gây bệnh gì?
Cholesterol tăng cao nếu không được điều trị kịp thời có thể sẽ dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm sau đây:
-
Sỏi mật: Cholesterol cao là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến bệnh sỏi mật (chiếm khoảng 80% tổng số ca sỏi mật). Không những vậy, nó còn là thủ phạm gây ra các triệu chứng như đầy trướng, chậm tiêu, đau tức hạ sườn phải…
-
Xơ vữa động mạch: Tăng cholesterol máu nếu không kiểm soát được sẽ gây ra xơ vữa động mạch. Các mảng bám tích tụ trong thành động mạch (được tạo bởi cholesterol, chất béo và canxi) khiến động mạch bị cứng hẹp, cản trở quá trình lưu thông của máu và oxy.
-
Đau tim: Thừa cholesterol sẽ hình thành các mảng bám trong thành động mạch, cản trở lưu thông oxy và máu, dẫn đến các cơn đau tim và đột quỵ. Khi đau tim, các mảng bám vỡ ra, hình thành các cục máu đông. Những cục máu đông này ngăn không cho động mạch nhận máu và oxy, khiến các cơ tim bắt đầu chết.
-
Đau thắt ngực: Đau thắt ngực được cho là kết quả của tình trạng có quá nhiều cholesterol xấu gây cản trở lưu thông máu trong các động mạch.
-
Đột quỵ: Cholesterol xấu tăng cao làm động mạch tới não bị tắc nghẽn, cản trở máu và oxy lưu thông. Nếu không nhận đủ oxy và máu, các tế bào não bắt đầu chết và gây đột quỵ.
-
Bệnh động mạch ngoại biên: Những người có chỉ số cholesterol cao có nhiều nguy cơ mắc bệnh động mạch ngoại biên (tên gọi chung của các bệnh liên quan đến hệ động mạch nằm cách xa tim, đặc biệt là chân). Không những vậy, động mạch ngoại biên còn có thể dẫn đến các bệnh lý về tim mạch. Huyết áp cao: Trong khi cholesterol tốt có thể giúp ổn định huyết áp bình thường thì việc cholesterol xấu tăng cao có thể khiến huyết áp tăng cao.
Điều trị cholesterol máu cao
Bác sĩ có thể khuyên bạn nên dùng thuốc để giảm nồng độ cholesterol. Tùy thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cả từng yếu tố nguy cơ, tuổi, sức khỏe hiện tại và các phản ứng phụ có thể, bác sĩ sẽ lựa chọn cho bạn dùng thuốc riêng biệt hoặc kết hợp thuốc. Dưới đây là một số thuốc có thể được dùng:
-
Statin: Statin có thể ngăn gan tiết ra thêm cholesterol và làm cho gan loại bỏ cholesterol khỏi máu. Statin cũng có thể giúp cơ thể bạn tái hấp thu cholesterol từ các lắng đọng ở thành động mạch;
-
Resin kết nối acid mật: Gan sử dụng cholesterol để tạo ra acid mật, chất cần thiết cho tiêu hóa. Các loại thuốc này hạ cholesterol gián tiếp bằng cách kết hợp với acid mật, kích thích gan sử dụng cholesterol dư thừa để tạo thêm các axit mật, làm giảm nồng độ cholesterol trong máu;
-
Thuốc ức chế hấp thu cholesterol. Ruột hấp thụ cholesterol từ chế độ ăn uống và giải phóng vào máu. Thuốc ezetimibe giúp làm giảm nồng độ cholesterol trong máu bằng cách hạn chế sự hấp thu cholesterol trong chế độ ăn uống. Ezetimibe có thể được sử dụng kết hợp với thuốc statin.
Từ trước đến nay, nhóm thuốc statin thường được dùng để hạ cholesterol. Thế nhưng, trải qua một quá trình sử dụng thì các chuyên gia mới phát hiện những tác dụng phụ nghiêm trọng của nhóm thuốc này. Như gây tiêu cơ vân, làm thay đổi chức năng gan, gây hại cho quá trình phát triển thai. Năm 2012, FDA còn khuyến cáo nhóm thuốc này có thể gây mất trí nhớ, tăng đường huyết và bệnh tiểu đường typ 2. Chính nghịch lý này đã khiến các nhà khoa học nghiên cứu loại thuốc hạ cholesterol khác không thuộc nhóm statin.
Nexletol – Thuốc mới điều trị cholesterol máu cao
Công ty Esperion Therapeutics cho hay FDA đã cấp phép cho thuốc Nexletol do hãng này sản xuất.
Các nghiên cứu cho thấy loại thuốc hạ cholesterol mới này có thể làm giảm nồng độ lipoprotein cholesterol. Hay còn gọi là LDL. Đây được xem là loại cholesterol “xấu” có thể dẫn đến bệnh tim mạch hoặc đột quỵ. Nexletol phát huy tác dụng bằng cách ngăn chặn sự sản sinh cholesterol. Nó có thể làm giảm lượng LDL tới 28%.
Công ty Esperion còn nộp đơn xin FDA chấp thuận việc sử dụng Nexletol kết hợp với thuốc ezetimibe – một loại thuốc cũng không thuộc nhóm statin. Trong các cuộc nghiên cứu, sự kết hợp của hai loại thuốc này có thể làm giảm lượng cholesterol từ 38 – 44%.
Tuy nhiên, hiện tại loại thuốc này vẫn đang được nghiên cứu thêm. Các nhà khoa học vẫn chưa biết rằng nó có thể làm giảm nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim ở những bệnh nhân không thể sử dụng thuốc statin hay không.
Nexletol có thể là một phương án bổ sung hiệu quả và phù hợp hơn các statin trong mục tiêu giảm cholesterol cho bệnh nhân.
Hy vọng thông tin trên hữu ích với quý bạn đọc.
XEM THÊM:
.jpg)
.png)
.png)
